Το κράτος δικαίου χρωστάει μια ακόμα νίκη επί του Κουφοντίνα

Κάποιες σκόρπιες σκέψεις συνθέτουν το κείμενο αυτό, όχι εν είδει επιχειρήματος μα πιο πολύ ως πρώτη ύλη για τη διαμόρφωση ενός αμήχανου προβληματισμού. Θυμάμαι ακόμα τη σύλληψη των μελών της 17 Ν. -εκείνη την ημέρα που έσκασε η χειροβομβίδα του Σ. Ξηρού στα χέρια του ήμουν 18χρονο παιδί στα Πατήσια στη Φυτευτή και έπαιζα μπάσκετ, όταν ήχος ελικοπτέρων κάλυψε τον γδούπο της μπάλας στο τσιμεντένιο δάπεδο του γηπέδου. Ήταν η περιβόητη γιάφκα, βλέπετε, ένα τετράγωνο πιο πάνω.

Πάνε από τότε 18-19 χρόνια, κάπου τόσα. Η σύλληψη των πρωτίστως δολοφόνων και κατ’ επέκταση τρομοκρατών της 17 Ν. ήταν μια μεγάλη νίκη του κράτους δικαίου -και, γιατί όχι, της δημοκρατίας. Ως δολοφόνοι οδηγήθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης, ως δολοφόνοι κρίθηκαν και ως δολοφόνοι φυλακίστηκαν. Η πολιτεία διασφάλισε για αυτούς ό,τι ακριβώς όφειλε -ό,τι την καθιστά αξιακά κυρίαρχη στις σύγχρονες κοινωνίες. Διασφάλισε την απόδοση της δικαιοσύνης.

Οι δολοφόνοι της 17Ν. ηττήθηκαν. Γι’ αυτό δεν χωράει καμιά τέτοια αμφιβολία. Ηττήθηκαν κοινωνικά, καθώς κανένα σοβαρό κοινωνικό κίνημα δεν βρήκε πεδίο έμπνευσης την τρομοκρατική τους δράση. Ηττήθηκαν ηθικά, καθώς το κράτος λειτούργησε ως ένα συλλογικό πλάσμα που περιθωριοποίησε την απειλή, διασφαλίζοντας τη δικαιοσύνη και τον σεβασμό στον άνθρωπο και τη ζωή -στον κάθε άνθρωπο και την κάθε ζωή. Ηττήθηκαν πολιτικά. Τα θύματα της 17 Ν. αποτελούν στη συλλογική μνήμη θύματα άνανδρων επιθέσεων της τρομοκρατίας, συμφωνεί δεν συμφωνεί κανείς με την πολιτική τους τοποθέτηση τους. Τελεία και παύλα ως προς αυτό.

Αυτά όμως ανήκουν στο «χτες», όσο και αν αυτό είναι η ρίζα του «σήμερα». Σήμερα, ο Δ. Κουφοντίνας δεν είναι απεργός πείνας ως τρομοκράτης. Ως τέτοιος σκότωσε, εκτέλεσε, συνελήφθη, δικάστηκε, φυλακίστηκε. Αυτόν το κράτος τον νίκησε και, πλέον, δεν έχει άλλον λόγο να αναμετρηθεί μαζί του. Σήμερα αυτός που κινδυνεύει να πεθάνει είναι ο Δ.Κ. ως άνθρωπος, του οποίου η ζωή είναι στα χέρια του ελληνικού κράτους δικαίου. Καλός ή κακός, ηθικός ή ανήθικος είναι ψευδοδιλήμματα. Κανένας νόμος δεν ζυγίζει την ανθρώπινη ζωή σε κάποιο ηθικό ζύγι.

Δεν είμαι νομικός, οπότε το μόνο που μπορώ να κάνω εδώ είναι να επικαλεστώ πρόχειρα τις σκέψεις του Αρ. Χατζή ότι  «η νομική επιστήμη δεν είναι ακριβώς exact science» και του Μεν. Χαραλαμπίδη, ότι «οι ανακοινώσεις της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, της Διεθνούς Αμνηστίας, δικηγορικών συλλόγων και καθηγητών πανεπιστημίου (κρίνουν ότι) η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης μπορεί να δώσει λύση στο ζήτημα που έχει ανακύψει με στόχο να σωθεί η ζωή του κρατουμένου». Κάπου εδώ θυμάμαι και πώς κάλυψε η Χάνα Άρεντ τη δίκη του Άιχμαν για το «New Yorker».

Γνωρίζω το αντεπιχείρημα: «θα έλεγες τα ίδια αν ήσουν συγγενής κάποιου θύματος;». Είμαι σίγουρος πως όχι, δεν θα έλεγα τα ίδια. Ωστόσο, κάθε απόφαση δικαστηρίου στηρίζεται -και- στην βάση «χωρίς φόβο και χωρίς πάθος». Οπότε αυτό το αντεπιχείρημα, όσο και να είναι όντως συγκλονιστικό από συναισθηματική άποψη, δεν ευσταθεί ως βάση διαμόρφώσης κριτηρίου για ένα κράτος δικαίου.

Τα φέρνει, βλέπετε, κάποιες φορές η μοίρα έτσι τα πράγματα που η ποιότητα ενός κράτους πρέπει να κριθεί από το πώς στέκεται έναντι των μεγαλύτερων εχθρών του. Γιατί σήμερα αυτό είναι ο Δ.Κ.. Ένας εχθρός που, εν ζωή, δεν αποτελεί απειλή παρά μόνο ένα φάντασμα του παρελθόντος. Και το κράτος πρέπει να στηρίζεται στον σεβασμό και όχι στον φόβο. Τον σεβασμό τον κερδίζει από τη θεώρηση της ανθρώπινης ζωής ως αυταξίας, χωρίς αστερίσκους ηθικής βάσης. Η διασφάλιση της ζωής του Δ.Κ. θα είναι η μεγαλύτερη νίκη του κράτους δικαίου. Σε αντίθετη περίπτωση, αν σταθεί ως αδιάλλακτος τιμωρός, φοβάμαι ότι θα ευθύνεται, γιατί θα έχει βάλει τον πρώτο κρίκο σε μια αλυσίδα πολλών σκόπιμα ανακριβών κρίσεων, που θα συνθέσουν μια ιστορική αλυσίδα για τη μελλοντική προτυποποίηση ενός δολοφόνου.

δημοσιεύτηκε