Τα Τέμπη ως πολιτικό σταυροδρόμι

Ας ξεκινήσουμε με μια αδιαμφισβήτητη παραδοχή. Στα δυτικά κράτη είναι αυτονόητο δικαίωμα η συνάθροιση των πολιτών για τη διατύπωση αιτημάτων και τη διεκδίκηση δικαιωμάτων. Είναι, δε, μια κοινωνική δράση δυνητικά δημιουργική, καθώς αποτελεί δημοκρατικό μοχλό πίεσης προς την κυβέρνηση και τις άλλες θεσμικές εξουσίες. Είναι επίσης δικαίωμα του κάθε πολίτη η συμμετοχή σε αυτήν ή η αποχή. Δεν επικροτείται η συμμετοχή, ούτε λοιδορείται η αποχή. Είναι και οι δύο στάσεις πολιτικές, προκύπτουν από την επεξεργασία των δεδομένων εκ μέρους του κάθε πολίτη. Και είναι κάτι θετικό, οι δημοκρατίες προχωρούν μέσα από τη ζύμωση των αντιθέσεων.

Η Δύση μεταξύ δύο θηρίων: μια πρόκληση υπαρξιακή

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 1.140.5: "Σε αυτούς αν υποχωρήσετε θα προβάλουν, αμέσως, άλλη μεγαλύτερη απαίτηση, γιατί θα νομίζουν ότι και σε αυτό ενδώσατε από φόβο. Αλλ᾽ αν δείξετε δυναμισμό, θα τους καταστήσετε σαφές ότι πρέπει να μας φέρονται σαν ίσοι προς ίσους".

Αρχίζω με τα λόγια αυτά, όχι επειδή πιστεύω, κατά το κοινώς και αστόχως λεγόμενο, ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Δεν επαναλαμβάνεται ποτέ και η ψευδαίσθηση αυτή πηγάζει από την ανθρώπινη ανάγκη να οργανώνει την πραγματικότητα και τις πληροφορίες σε ερμηνευτικά σχήματα που διαμορφώνουν την αίσθηση της επανάληψης. Οι ανθρώπινες συμπεριφορές μπορεί να επαναλαμβάνονται, η ιστορία όχι. Γι' αυτό αδυνατούμε, άλλωστε, και να προβλέψουμε το μέλλον. Δεν επαναλαμβάνεται ούτε ως τραγωδία ούτε και ως φάρσα, κατά τη γνωστή ρήση του Καρλ Μαρξ. 

Αρχίζω με τα λόγια αυτά επειδή είναι διαχρονικά, τίποτα περισσότερο τίποτα λιγότερο. Ο Θουκυδίδης ερμήνευσε με τρόπο απλούστατο, μέσα από τον λόγο του Περικλή προς τους Αθηναίους πριν την έναρξη του πολέμου, τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η ενδοτικότητα.