Αμφίπολη, η εθνική μας παράνοια

Και ξαφνικά, εδώ και κανένα μήνα, Αμφίπολη παντού… Στις φιλικές συζητήσεις, στα τηλε-παράθυρα, στις εφημερίδες, στα ένθετα, στη Βουλή, ακόμα και στη Δ.Ε.Θ… Τι κι αν πριν δύο μήνες όλοι αγνοούσαμε τη μικρή αυτή επαρχία, τι κι αν η έννοια «αρχαιολόγος» έβαινε προς εξαφάνιση, καθώς αποτελούσε πότε συνώνυμο της ανεργίας και πότε του κυνηγιού της χίμαιρας στις «ορθολογικές» εποχές που ζούμε, τώρα γεμίσαμε ειδικούς και των δύο.. Αρχαιολόγους με ειδίκευση μάλιστα στην «αμφιπολυλογία». Όχι ότι είναι κακό να βιώνουμε τη χαρά της ανακάλυψης και της περιέργειας για την αποκάλυψη του μυστηρίου. Η υποκρισία και η υστερία όμως είναι ενοχλητικές.

Στα διάφορα πάνελ όλοι οι έγκριτοι και επί παντός του επιστητού «αναλυτές» πλέον διατυπώνουν απόψεις και κριτικές. Αυτοί, που με διορατικότητα υποστήριζαν τη σωτηρία της χώρας μέσω μνημονίου, ως έγκυροι οικονομολόγοι και –ενίοτε- διεθνολόγοι, που κατά καιρούς φορούν ποικίλους μανδύες επιστημοσύνης (σεισμολόγοι, νομικοί, πυρηνικοί φυσικοί κ.τ.λ.) με πιο πρόσφατο αυτόν της Αργεντινολογίας (πέφτοντας μέσα, όπως πάντα) τώρα τονίζουν τη σπουδαιότητα του αρχαιολογικού ευρήματος. Ως εδώ, καλά κάνουν. Η παραφιλολογία, όμως, αναφορικά με το πρόσωπο του νεκρού, η οποία λειτουργεί και ως ένα μέσο επίδειξης (ή μάλλον ανάδειξης) μίας αμετροεπούς ημιμάθειας και καλλιεργεί στην κοινωνία μία άνευ προηγουμένου υστερία, είναι κενή νοήματος. Η λεπτό προς λεπτό κάλυψη της ανασκαφής είναι μία εξίσου παλαβή καινοτομία. Πρόκειται πλέον για μία έρευνα που, κατά τις απαιτήσεις μερίδας γνωστών δημοσιογράφων, «οφείλει» να αποκαλύπτει την πρόοδο των εργασιών σε τηλεοπτικό χρόνο. Δικό τους είναι και το φαιδρό επιχείρημα, το οποίο μετακυλίστηκε και στα χείλη μερίδας πολιτών που βρήκαν το κατάλληλο ευφυολόγημα για περιτύλιγμα του νέου τους χόμπυ: «καλύτερα να ασχολούμαστε με την ανασκαφή, παρά με την πολιτική». Μάλιστα… Το ότι εκτυλίσσεται ένα μεγάλο και συνάμα γοητευτικό μυστήριο είναι, φυσικά, προφανές. Το ότι όμως σκόπιμα και παρελκυστικά χρησιμοποιείται είναι αυτό που πληγώνει.

Βουλευτές του (κυρίως) κυβερνώντος κόμματος από την άλλη πλευρά φουντώνουν αυτόν τον παραλογισμό. Πρόσφατα, ο διαβόητος πρώην υπουργός και νυν κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος του κ. Σαμαρά μας έδωσε τη δική του πρόβλεψη (Νέαρχος), πριν καταθέσει και τα επιστημονικά του διαπιστευτήρια. Η Αμφίπολη άλλωστε ήταν και το ιδανικό άλλοθι της κενολογίας του πρωθυπουργού στη φετινή Δ.Ε.Θ., καθώς η μοναδική του «εξαγγελία» είχε να κάνει με την ανασκαφική έρευνα. Πριν όμως περηφανευτεί ο πρωθυπουργός για τις ανακαλύψεις των αρχαιολόγων στην περιοχή των Σερρών και πριν προσπαθήσει να τυμβωρυχήσει προς επικοινωνιακό όφελος της κυβέρνησης, ας θυμηθεί τις «ανέσεις» τις οποίες παρέχει η κυβέρνησή του στους αρχαιολόγους και στους λοιπούς λειτουργούς των ανθρωπιστικών επιστημών. Και, όταν κάνει λόγο για «μνημείο παγκοσμίας εμβέλειας», φουντώνοντας την εικοτολογία γύρω από τον τύμβο, ας προσέχει την εκφορά των ελληνικών του, καθώς, ούτε λίγο, ούτε πολύ, με τη φράση του ότι «τα ευρήματα επιβεβαιώνουν για ακόμα μία φορά την ελληνικότητα της Μακεδονίας» υποσκάπτει την ίδια την αδιαμφισβήτητη βεβαιότητα περί του ζητήματος.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον είναι λογικό στην κοινωνία η κουβέντα να έχει ανάψει. Δοξασίες και υποτιθέμενες προφητείες ξεθάβονται σε καθημερινή βάση, ενώ για πολλούς, οι οποίοι ενθαρρύνονται και από την καθημερινή πλέον παραζάλη της ενημέρωσης, έχει γεννηθεί και η βεβαιότητα ότι βρέθηκε ο τάφος του Αλεξάνδρου. Ακόμα και διαδικτυακά στοιχήματα παίζονται στο όνομα του ενοίκου (sic) του τάφου. Όλη αυτή η φρενίτιδα είναι ελαφρώς επικίνδυνη. Είναι αλήθεια ότι, όπως κάθε ανασκαφή, έτσι και αυτή, έχει ξεχωριστή σημασία, όμως το νόημα αποκρυσταλλώνεται, το αποτέλεσμα φαίνεται και η συζήτηση έχει ουσία μόνο όταν αυτή ολοκληρωθεί. Όχι τίποτα άλλο, αλλά είναι κρίμα να απογοητευτούν κάποιοι, επειδή τελικά στο μνημείο ίσως να μην είναι θαμμένος ο Μακεδόνας στρατηλάτης. Γιατί αυτό δε μειώνει ούτε την αξία του, ούτε και τις προσπάθειες όσων το έφεραν στο φως.

δημοσίευση