Μονοδρομώντας τη δημοκρατία

Πρόσφατα, μετά από μια συζήτηση σε πλαίσιο φιλικής παρέας, διαπίστωσα κάτι που, ομολογουμένως, δεν είχε περάσει από το μυαλό μου τον τελευταίο καιρό. Έχω πάψει να ενημερώνομαι. Κάτι δηλώσεις, κάτι τελευταία νέα πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου, κάτι πολιτικές συγκρούσεις –κοινοβουλευτικές ή τηλεοπτικές- μου είχαν περάσει τελείως απαρατήρητες. Είναι λίγος καιρός τώρα που δεν κάνω την, κατά Hegel, καθημερινή πρωινή προσευχή. «Δεν διαβάζω εφημερίδες». Αυτή η, μέχρι πρόσφατα, καθιερωμένη συνήθειά μου έχει πέσει σε νάρκη. Ένα scroll down στα sites, αυτό είναι όλο.

Η εξιδανίκευση του Ιω. Μεταξά ως παράδειγμα άγονης διδασκαλίας της Ιστορίας

Στη σελίδα 54 της Ιστορίας Προσανατολισμού της Γ’ Λυκείου, στο τέλος της ενότητας που αναφέρεται στη κρίση του 1932, αναγράφεται: «στις 4 Αυγούστου του 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς, με την ανοχή του παλατιού, προχώρησε στην κατάλυση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος και στην επιβολή δικτατορίας». Αρκετοί από τους μαθητές προσπερνάνε την -προς αποστήθιση- πληροφορία με συνοπτικές διαδικασίες, κάποιοι –λίγοι- κουνάνε το κεφάλι, καθώς γνωρίζουν λίγο-πολύ τι εστί Μεταξάς. Οι περισσότεροι, όμως, μένουν ενεοί. «Μα ήταν ο Μεταξάς δικτάτορας; Αυτός που είπε το “ΟΧΙ” στους Γερμανούς»; Πέρα από το γεγονός ότι αυτή η αντικειμενικά λανθασμένη πληροφορία - καθώς  το περίφημο «ΟΧΙ» δεν ειπώθηκε ποτέ και ό,τι ειπώθηκε, ειπώθηκε στον Γκράτσι και ποτέ στον Χίτλερ- έχει αποκτήσει στο μυαλό των μαθητών διαστάσεις βέβαιης και αδιαμφισβήτητης γνώσης, απεικονίζεται εδώ ένα πρόβλημα που έχει αποκτήσει ευρείες διαστάσεις και εδράζεται σε μεγάλο βαθμό στο πώς η πληροφορία, και συγκεκριμένα η ιστορική πληροφορία, μεταδίδεται στο μαθητή από τους θεσμοθετημένους φορείς εκπαίδευσης. Γιατί, για να έχει φτάσει η πλειοψηφία των μαθητών στα 17 της χρόνια να θεωρεί το Μεταξά έναν ασυμβίβαστο ηγέτη, κάτι έχει πάει λάθος.

απόδοση τιμής στον Ιωάννη Μεταξά

Το φύλο του Αδάμ και ένα φύλλο συκής για το Κοινοβούλιο

Από τη στιγμή που το περίφημο νομοσχέδιο περί της ταυτότητας φύλου έχει γίνει, πλέον, νόμος του κράτους και η όποια βουή και αντάρα οσονούπω θα κοπάσει -αναμενόμενα και, σχεδόν, τελεολογικά-, έχει έρθει, νομίζω, η στιγμή να αισθανθούμε περήφανοι όλοι, ως κοινωνία, ως χώρα –και ως έθνος, γιατί όχι;-. Όχι φυσικά για τον ίδιο το νόμο, αλλά για τη διαδικασία και την όποια συζήτηση προηγήθηκε πάνω σε αυτόν. Ήμουν από τους άτυχους. Τα επιχειρήματα που ειπώθηκαν από τους θεσμικούς φορείς της χώρας μας τα παρακολούθησα αποσπασματικά και από το ραδιόφωνο, άρα έχασα την ευκαιρία να δω ιδίοις όμμασι να πλαισιώνονται και από τα, επικουρικά πάντα, εξωγλωσσικά συνοδευτικά στοιχεία. Αλλά ας είναι… Δεν μπορείς να τα έχεις όλα στην ζωή. Σημασία έχει ότι από τέτοιες διαλεκτικές διαδικασίες «θέσης-αντίθεσης-σύνθεσης» εξέρχεσαι σοφότερος –και καλύτερος άνθρωπος, πάνω από όλα αυτό.

«Μα, χάνουμε χρόνο σε άχρηστα μαθήματα»

«Μα, χαλάμε τόσες ώρες στο σχολείο, κάνοντας άχρηστα πράγματα. Πότε να προλάβουμε να διαβάσουμε για όλα αυτά»; Απορία παιδιού συνυφασμένη με παράπονο, παιδιού 17 με 18 χρονών, λίγους μήνες πριν τις εξετάσεις (νυν ο υπέρ πάντων αγών), υποψήφιου επιστήμονα, οσονούπω πολίτη και επίδοξου ενεργού μέλους της κοινωνίας. Εξαίρεση, θα πει κάποιος, κακομαθημένος κι αμελής μαθητής. Όχι, κανόνας παρά εξαίρεση, επιμελέστατος –για την ακρίβεια του φύλου επιμελέστατη- και, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, καθόλα δικαιολογημένη –δυστυχώς, δυστυχέστατα. Εξ ου και η γενικευμένη επιδοκιμασία του επιχειρήματος από τη μαθητική ομήγυρη, με κάποιες χλιαρές διαφωνίες, οι οποίες, όμως, συνέκλιναν προς την αναγκαιότητα της θυσίας –της απαξίωσης- κάποιων μαθημάτων –πολλών, των περισσοτέρων- στο βωμό της επιτυχίας στις πανελλαδικές εξετάσεις.

Περιπλάνηση στους δρόμους της Αβάνας: βήματα κάτω από τον ήλιο

Τελευταίο προπύργιο του σοσιαλισμού, απόδειξη των αποτελεσμάτων του οπορτουνιστικού εκφυλισμού ή ένα –ακόμα- παράδειγμα στυγνής δικτατορίας; Μια χώρα γεμάτη φτωχούς και εξαθλιωμένους ανθρώπους ή ένας παράδεισος κοινωνικής ευημερίας και ένα πρότυπο κράτος πρόνοιας; Χώρα του «τρίτου κόσμου» ή χώρα-μοντέλο για τις παραγωγικές, οικονομικές και κοινωνικές της δομές; Η Κούβα είναι μια χώρα που εξ ονόματος διχάζει, ειδικά σε περιόδους κατά τις οποίες κάθε σκεπτόμενος –ή και μη σκεπτόμενος- πολίτης αμφισβητεί κάθε πάγια δομή, οικεία αλλά και ανοίκεια προς αυτόν. Είναι ταυτόχρονα, όμως, μια χώρα που η έμφυτή της ιδιαιτερότητα, αν όχι μοναδικότητα, καθιστά προβληματική, ή και αδύνατη, τη διατύπωση τελεσίδικης κρίσης και άποψης για την ταυτότητά της.

Το παρόν κείμενο δεν έχει τη φιλοδοξία να αποτελέσει μια κοινωνιολογική ή πολιτική ανάλυση της κουβανικής ιδιαιτερότητας, καθώς μια τέτοια προσπάθεια θα απαιτούσε ενδελεχή μακροχρόνια έρευνα και άπειρη βιβλιογραφική βάση. Αποτελεί, κατ’ ουσία, μια, κατά κάποια έννοια, ιμπρεσιονιστική αποτύπωση των ερεθισμάτων που δέχτηκε ο γράφων από την επίσκεψή του στο νησί της Καραϊβικής. Πριν προχωρήσω στο κυρίως κείμενο, νομίζω πως οφείλω να προτάξω ένα πρώτο συμπέρασμα: αν κάποιος σκέφτεται να επισκεφτεί την Κούβα, οφείλει να το κάνει χωρίς πολιτικό φανατισμό, ιδεολογικές προκαταλήψεις και προκατασκευασμένες κρίσεις. Η Κούβα –νομίζω- μπορεί να γίνει αντιληπτή μόνο βιωματικά, όπως κάθε τι το διαφορετικό, το οποίο δεν μπορεί να αναλυθεί με βάση ανάρμοστες προσλαμβάνουσες και ασύμβατα κριτήρια. Είναι ένας άλλος «πλανήτης» και δύναται με το χαρακτηριστικό της αυτό να αφυπνίσει την περιέργεια και τον ενθουσιασμό του κατά φαντασίαν εξερευνητή.

Χαμογελάστε λίγο, μήπως και συντριβεί η μιζέρια!

Πριν κάποια χρόνια έπεσε στην αντίληψή μου ένας όρος αν μη τι άλλο ενδιαφέρων. «Τουκανισμός», όρος αδόκιμος, σατιρικός, που προέρχεται από τα πανέμορφα εξωτικά πουλιά τουκάν και αναφέρεται σε όποιον επικεντρώνει την προσοχή του σε κάτι ασήμαντο, παρακάμπτοντας ό,τι το ουσιώδες. Αφορά κυρίως χρήστες του διαδικτύου που, εθισμένοι να σχολιάζουν τα πάντα, παύουν να ενδιαφέρονται συνειδητά για το γεγονός καθαυτό και επιδιώκουν να αναδείξουν την -όποια- ευφυΐα τους μέσα από -συνήθως άστοχους- εξυπνακίστικους αφορισμούς και σχόλια αρνητικού πρόσημου. Όσο αυτό μένει μέσα στο χώρο του διαδικτύου, το πρόβλημα παύει να είναι σημαντικό, παραμένει γραφικό και, πού και πού, αποτελεί και πηγή στιγμιαίου ή μικρής διάρκειας γέλιου. Επειδή όμως οι χρήστες αυτοί δεν αποτελούν μια παράλληλη κοινωνία, ο τουκανισμός έχει σπάσει πλέον το φράγμα του ψηφιακού κόσμου και είναι ορατός παντού.

Ζεσταίνοντας καθημερινά το αυγό του φιδιού (ή αλλιώς, απλά μαθήματα απενοχοποίησης του φασισμού…)

Πριν λίγες ημέρες κανόνισα ένα απογευματινό ποτό με μια φίλη που είχα καιρό να δω. Κάποτε κάναμε τακτική παρέα, καθημερινή σχεδόν, παρά τη μεγάλη διαφορά ηλικίας που είχαμε, αλλά και τον τελείως διαφορετικό μας κοινωνικό ρόλο και θέση, παρόλα αυτά στην πορεία χαθήκαμε, κάτι που προέκυψε μάλλον φυσικά. Ωστόσο, πού και πού επεδίωκα να την συναντώ, να συνομιλώ μαζί της. Την βρήκα να κάθεται και να με περιμένει σε ένα μπαρ στο Κολωνάκι, μόνη, και να παρατηρεί τον κόσμο γύρω της με ολοφάνερη την απαξίωση στο βλέμμα. Η εμφάνισή της πρόδιδε ελιτισμό σε συνδυασμό με περιφρόνηση, που, ωστόσο, δεν ήταν τόσο πηγαία –άρα και ειλικρινής- όσο επίπλαστη –άρα ελαφρώς προμελετημένη. Απέπνεε την αύρα μιας ξεπεσμένης παλιάς μεσοαστής με ξεθυμασμένο, πλέον, το στοιχείο της ευπρέπειας, που είχε αντικατασταθεί από μια ξινή υπεροψία. Το χαμόγελό της, όταν με είδε, απλώθηκε διάπλατα στα χείλη της. Η εκδήλωση της ευγένειας είναι απαραίτητη στους κύκλους αυτούς, ακόμα και αν είναι έκδηλα υποκριτική.

Οι Πανελλαδικές δεν απέτυχαν… Απλά γέρασαν.

Κάθε χρόνο, εδώ και πολλά χρόνια, η ίδια ιστορία. Φέτος μετατοπίστηκε λίγο προς το καλοκαίρι, στο πλαίσιο ακόμα μιας μεταρρυθμιστικής προσπάθειας, η οποία περιμένει να «ξαναμεταρρυθμιστεί» οσονούπω, αλλά μικρή η διαφορά. Το σύνολο σχεδόν της ελληνικής κοινωνίας χορεύει στους ρυθμούς των Πανελλαδικών. «Ποια είναι τα sosάκια;», «τι προβλέπετε;», «τι να διαβάσω τελευταία στιγμή;», «θα πέσουν εύκολα ή δύσκολα θέματα;», «θα ανέβουν ή θα πέσουν οι βάσεις;», «υπάρχουν κάποιοι που ξέρουν τα θέματα, μου το έχει πει ο ιδιοκτήτης του φροντιστηρίου εμένα!». Χιλιάδες μαθητές περιμένουν με αγωνία να δουν τους κόπους μιας δωδεκαετούς πορείας στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να αποδίδουν καρπούς μέσω μιας –μοναδικής και τελεσίδικης- εξέτασης. Οι Πανελλαδικές εξετάσεις αποτελούν κατεστημένη πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας, έναν αναβαθμό προσωπικής εξέλιξης και, γιατί όχι, ανέλιξης κάθε παιδιού που βρίσκεται στο μεταίχμιο εφηβείας και ενηλικίωσης.

Φέτος, όπως και πολλάκις στο πρόσφατο και μακρινό παρελθόν, επικρατεί μια παράλληλη της διεξαγωγής συζήτηση περί της επικείμενης κατάργησής τους. Αυτή η δεδηλωμένη πρόθεση της πολιτειακής ηγεσίας έχει φουντώσει την αντιπαράθεση αναφορικά με την αναγκαιότητα μιας σχετικής μεταρρύθμισης. Όταν, όμως, προκύπτει η ανάγκη για υπεράσπιση ή απόρριψη ενός θεσμού, τότε και η σχετική επιχειρηματολογία γίνεται μια φυσική αναγκαιότητα. Γιατί, για να αλλάξει κάτι, σημαίνει ότι απέτυχε ή, πλέον, δεν επαρκεί, ενώ για να παραμείνει εν ισχύ, σημαίνει ότι λειτουργεί ομαλά και κρίνεται επιτυχημένο.

"Κάθε ον είναι μια ιδιοφυία, αλλά, αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητά του να σκαρφαλώνει ένα δέντρο, θα περάσει μια ζωή νομίζοντας ότι είναι ηλίθιο"

Ο κόσμος (δεν) θα αλλάξει τόσο γρήγορα

Όλα φαίνονται να αλλάζουν στον κόσμο που ζούμε. Η Αγγλία αποχώρησε από την Ε.Ε. Ο Τραμπ διαδέχτηκε τον –κατά γενική ομολογία- συμπαθέστερο αμερικάνο Πρόεδρο της σύγχρονης ιστορίας και φαίνεται να έχει αναπτύξει μια συγκρουσιακή πολιτική με όλους τους υπόλοιπους ηγέτες του κόσμου, πολλοί εκ των οποίων φαντάζουν ημιπαράφρονες. Ο Κιμ Γιονγκ Ουν είναι καθημερινά έτοιμος «να πατήσει το κουμπί». Στην Ευρώπη η ακροδεξιά γιγαντώνεται, παρόλο που ακόμα δεν μπορεί να επικρατήσει σε εκλογικές διαδικασίες. Η Τουρκία απολυταρχοποιείται και έχει ανοίξει μέτωπα σε κάθε σχεδόν μεριά των συνόρων της –ή έτσι έχει διαμορφωθεί η εικόνα στο φαντασιακό του δέκτη. Ο Πούτιν είναι διαρκώς ετοιμοπόλεμος, «ο τελευταίος ηγέτης που έχει μείνει στον κόσμο». Στη Συρία επιχειρείται η αναδιανομή της «πίτας», με πλήρη αδιαφορία για την αξία της ανθρώπινης ζωής. Όλη η οικουμένη βρίσκεται σε περιδίνηση και –φυσικά- κάτι τέτοιο προοιωνίζεται τεκτονικές αλλαγές. Αυτή η αίσθηση επιβεβαιώνεται και από διάφορα sites -και όχι μόνο. Και φυσικά, όταν μιλάμε για αλλαγές, κάποιος μεγάλος πόλεμος έρχεται, η χρεωκοπία κάποιου γίγαντα με πήλινα πόδια ή –έστω- η διάλυση της Ε.Ε. Έτσι πρέπει να είναι. Ή μήπως όχι;

Geopoliticus child watching the birth of a new man, Salvador Dali,
http://www.dalipaintings.com/geopoliticus-child-watching-the-birth-of-the-new-man.jsp

Μα καλά, είσαι ηλίθιος;

Το ακούμε συχνά, ως μια έκφραση «ειλικρινούς», πρόδηλης απογοήτευσης και απελπισίας για το διανοητικό επίπεδο όλων όσοι μας περιβάλλουν, ενίοτε –συχνά πάντως- και για αυτό των εκάστοτε κυβερνώντων. «Μα καλά, είναι ηλίθιοι, τι πάνε και ψηφίζουν;», «ε, από ηλίθιους, περίμενες κάτι καλύτερο;», «αφού μας κυβερνούν ηλίθιοι», «ο κόσμος είναι ηλίθιος», «πω ρε φίλε, όλοι ηλίθιοι είναι τελικά». Προφανώς όσοι εκστομίζουν το συγκεκριμένο χαρακτηρισμό τοποθετούν τον εαυτό τους ένα –τουλάχιστον- σκαλοπάτι ψηλότερα στην πνευματική κλίμακα και –φυσικά- θεωρούν εαυτούς αρτιότερους, ώστε να λαμβάνουν αποφάσεις για το μέλλον του τόπου. Εδώ εντάσσεται μάλλον και το γνωστό επιχείρημα που ακούμε, δίκην αστεϊσμού, αλλά με σαφή αποβλεπτικότητα: «ίσως θα ήταν καλό να κάναμε ένα τεστ I.Q., για να δούμε ποιοι μπορούν να ψηφίζουν».

«Μετανοείτε, έρχεται Άνοιξη»

Ποια είναι η αίσθησή σου, όταν, επιστρέφοντας από μια σαββατιάτικη θεατρική παράσταση, αντικρίζεις το αυτοκίνητό σου αναίτια «τραυματισμένο», με κλειδαριά και τζάμι σπασμένα; Σίγουρα κάτι από την ομορφιά της βραδιάς μόλις πέθανε, αφήνοντας και πάλι λίγο χώρο, για να τον καταλάβει αυτή η, εδραιωμένη τελευταία, αίσθηση της ασχήμιας που μας κατακλύζει. Αν, τώρα, αυτή η εμπειρία έλθει να προστεθεί σε μια παρανοϊκή κανονικότητα της τελευταίας περιόδου, καθώς τα τελευταία δύο χρόνια έχω δει την κλειδαριά έξι φορές σπασμένη και το τζάμι άλλες δύο, τότε, όπως είναι φυσικό, η λογική παραμερίζει και κυριαρχεί το θυμικό. Μετά από την κλασική αντίδραση –ύβρεις επί αοράτου στόχου, νεύρα ασυγκράτητα και μια γενικευμένη εκδήλωση οργής- αναγκαστικά κάνεις το μόνο που μπορείς να κάνεις: να φύγεις.

Ξεφυλλίζοντας κάποιες σκέψεις του Ουμπέρτο Έκο ένα χρόνο μετά

Κάποιες φορές αναρωτιέσαι πώς μπορείς να περιγράψεις με λόγια ό,τι έχεις ζήσει, ό,τι σε έχει σημαδέψει πνευματικά, ηθικά, αντιληπτικά. Η πρώτη σκέψη είναι ότι δεν μπορείς και απλά πρέπει να εγκαταλείψεις την προσπάθεια, για να μην δεις αποτυπωμένο ένα αποτέλεσμα που υστερεί σε σχέση με ό,τι είχες στο μυαλό σου. Και τότε υπεισέρχεται το στοιχείο της πρόκλησης. Και του χρέους, ενός χρέους που δεν ορίζεται με το στείρο υπολογιστικό πνεύμα μιας εποχής που μας επιτάσσει να αξιολογούμε ακόμα και το λόγο για τον οποίο αναπνέουμε, αλλά με βάση την ορμέμφυτη τάση να εκφραστείς και να εκφράσεις ό,τι βασανίζει το μυαλό σου. Η είδηση του θανάτου του Ουμπέρτο Έκο ένα χρόνο πριν με βρήκε κάποιο πρωινό Σαββάτου, ενώ ετοιμαζόμουν να φύγω για δουλειά. Μπορώ να πω όχι απροετοίμαστο ψυχολογικά, καθώς, θυμάμαι ακόμα, είχα πρόσφατα αγοράσει το τελευταίο του μυθιστόρημα, «Φύλλο Μηδέν», και, αποστρεφόμενος στη σύντροφό μου, είπα: «Είναι πολύ πιθανό να είναι το τελευταίο του». Διαισθητικά, κάτι μέσα μου αυτό έλεγε.

Πολλοί προτάσσουν, αναφερόμενοι στον Έκο, την ιδιότητα του ακαδημαϊκού, του σημειολόγου ή του φιλόσοφου ή, ακόμα, και του κριτικού λογοτεχνίας. Τον γνώρισα ως μυθιστοριογράφο και, μέσα από αυτήν του την ιδιότητα, προσέγγιζα πάντα και τις υπόλοιπες. Δεν θα πω το τετριμμένο ότι σημάδεψε τη σκέψη μου. Πολύ βαρύ αυτό και πολύ πρόωρο. Θα πω, όμως, ότι διαρκώς μου δημιουργούσε –και μου δημιουργεί ακόμα – έναν ειλικρινή θαυμασμό. Και απορίες, πολλές από τις οποίες δεν θα λυθούν ποτέ.

Και αν η Αντιγόνη έχει ήδη καταργηθεί;

Διαβάζοντας τη φήμη περί κατάργησης της διδασκαλίας της Αντιγόνης από το ωρολόγιο πρόγραμμα της Β’ Λυκείου, αρκετές ημέρες πριν η ΠΕΦ βγάλει μια σκληρή –και λίγο άστοχη- ανακοίνωση κατά της φημολογούμενης πρόθεσης του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, δεν αντιμετώπισα την είδηση ως αναπάντεχη, ούτε, τολμώ να πω, με ξένισε σαν άκουσμα. Και δεν με ξένισε, επειδή, τολμώ και πάλι να πω, στην πράξη έχει ουσιαστικά ήδη καταργηθεί. Ποιος μαθητής –πλην ελάχιστων φωτεινών εξαιρέσεων- έχει έμπρακτα ασχοληθεί ή -μάλλον καλύτερα- προβληματιστεί με το περιεχόμενο της τραγωδίας του Σοφοκλή; Η σχετική διάψευση του Υπουργείου λίγο επηρέασε τον προβληματισμό μου. Η πραγματικότητα και η ουσία αυτής είναι δεδομένη, ανεξάρτητα της κατάργησης ενός μαθήματος ακόμα από το σχολικό πρόγραμμα.

Καλό είναι να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, ειδικά για ζητήματα τα οποία η καθημερινότητα καθιστά γνωστά σε ένα μεγάλο φάσμα της κοινωνίας. Η Αντιγόνη έχει απαξιωθεί στη συνείδηση των μαθητών από τη στιγμή που μετατοπίστηκε στο βυθό του αξιακού συστήματος με βάση το οποίο κρίνεται η «σοβαρότητα» των μαθημάτων. Η περιθωριοποίησή της πηγάζει από την κατάργηση των Πανελλαδικών εξετάσεων της Β’ Λυκείου, όταν, πλέον, έχασε τη «χρησιμότητά» της, καθώς «εκτελέστηκε» στο βωμό της προσήλωσης στα μαθήματα «κατεύθυνσης» ή, μετέπειτα, «προσανατολισμού». Δηλητηριάστηκε και από την καθαρά τυπολατρική διδακτική της προσέγγιση, παύοντας να είναι γοητευτική στους μαθητές. Και δεν τους βρίσκω άδικο. Η ουσία της Αντιγόνης δεν βρίσκεται στις «ευκτικές», τους «υποθετικούς λόγους» ή τους «δυικούς αριθμούς. Η εμμονή σε μια διδασκαλία γραμματικοσυντακτικών τύπων δεν μπορεί να είναι γόνιμη. Ούτε είναι δυνατόν να κερδίσει έτσι το ενδιαφέρον των μαθητών, πέραν αυτών που ενδιαφέρονται για πρακτικούς και μόνο λόγους. Η Αντιγόνη ηττήθηκε, επίσης, λόγω του γενικευμένου εκφυλισμού του Λυκείου –ιδιαίτερα δε των δύο τελευταίων τάξεων- που υποβιβάζει την προσφερόμενη γνώση σε χρησιμοθηρικούς προσανατολισμούς, με μοναδικό αντίκρισμα το άμεσο βαθμολογικό κέρδος, παραγνωρίζοντας το μακροπρόθεσμο σκοπό της παιδείας.    

Μικρές ψηφίδες ύπαρξης

-Πραγματικά, σε βολεύουν τα μηχανικά μολύβια; Ποτέ δεν μπόρεσα να τα χρησιμοποιήσω. Πάντα κατέστρεφα τη μύτη και μετά έσπαγαν τα νεύρα μου. Για να αποφεύγω, λοιπόν, τις διαρκείς συντριβές, προτιμώ κάτι πιο συμπαγές, πιο στέρεο.

Γκράφιτι, στους πρόποδες του Λυκαβηττού, πίσω από το Ν.Ν.Α.

Πώς προέκυψε το στυλό, το μολύβι, ένα απλό χρηστικό αντικείμενο ως σημείο αναφοράς μιας συζήτησης μέσα στην τάξη και στην ώρα της έκθεσης; Αφορμή υπήρξε μία κίνηση (η αλλαγή της μύτης σε ένα μηχανικό μολύβι) που υπέπεσε στην αντίληψή μου. Ίσως και η ανάγκη να βρεθεί κάποια αναφορά ως μέσο για να «σπάσει» η νύστα της κάπως δύσκολης εκείνης, κρύας και πρωινής, ώρας.

Μπήκε στα σχολεία η Χρυσή Αυγή!

Η είδηση ότι χρυσαυγίτες βουλευτές εισβάλλουν σε σχολείο, όπου πρόκειται να γίνουν μαθήματα σε προσφυγόπουλα, προπηλακίζοντας και χτυπώντας δασκάλους, έπρεπε να σοκάρει. Η εικόνα του Λαγού (χωρίς την προσφώνηση «κύριος», δεν αρμόζει στον αναφερόμενο, άλλωστε) να απειλεί «θεούς και δαίμονες» έπρεπε να προκαλεί αποτροπιασμό. Και το γεγονός ότι γονείς ζήτησαν (ή έστω, αποδέχτηκαν) την παρουσία των νοσταλγών του Χίτλερ στο σχολείο, όπου φοιτούν τα παιδιά τους, θα έπρεπε να προβληματίζει. Το ακόμα χειρότερο, όμως, είναι ότι η κατάσταση αυτή έχει πάψει να προξενεί έκπληξη, καθώς αποτελεί έναν ακόμα -αναμενόμενο- κρίκο της αλυσίδας που εγκλωβίζει όλο και σφιχτότερα στην ασχήμια την κοινωνία μας.

Οι ανεμόμυλοι και οι δράκοι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του ο πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, αφού έκανε λόγο για το –καθιερωμένο, πλέον, στο στόμα σχεδόν όλων των πολιτικών- «άλμα προς τα εμπρός» που αναμένεται να κάνει η χώρα, ανέφερε και ότι το 2017 θα είναι έτος «τομή» στο χώρο της εκπαίδευσης. «Για να ξεφύγουμε επιτέλους από ένα σχολείο-εξεταστικό κέντρο και να υλοποιήσουμε το πάγιο αίτημα για ελεύθερη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση». Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει δείξει την πρόθεσή της για αλλαγές στο χώρο αυτό, από Υπουργίας κ. Φίλη. Αυτό όμως που πρέπει να προσέξει είναι ότι η έννοια «μεταρρύθμιση» δεν ταυτίζεται απαραίτητα με κάτι θετικό και γόνιμο.

Ο Υπουργός, κ. Γαβρόγλου, σε πρόσφατη επιστολή του προς τους «θεσμούς», επικαλέστηκε την ανάγκη μεταρρύθμισης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καταφερόμενος στο κείμενό του ενάντια στα φροντιστήρια και τονίζοντας ότι η κυβέρνηση θα επιδιώξει ένα καίριο χτύπημα εναντίον τους. Συγκεκριμένα, τα φροντιστήρια κατονομάστηκαν ως   η «σκιώδης εκπαίδευση» στη χώρα, ενώ κατηγορήθηκαν για τον «καταστροφικό και αλλοτριωτικό τους ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία», για «νόθευση της πραγματικής εικόνας της εκπαίδευσης» και «υποβάθμιση του ρόλου του σχολείου». Για τους παραπάνω λόγους κρίθηκε αναγκαίος ο «περιορισμός του ρόλου της παραπαιδείας, η οποία, ιδιαίτερα στη λυκειακή βαθμίδα, λειτουργεί ανταγωνιστικά και υπονομευτικά στο Λύκειο». Με κάθε σεβασμό προς τον κ. Υπουργό, η ανάγνωση της κατάστασης αναφορικά με τα προβλήματα στο χώρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με τον τρόπο και με τη λογική που επιχειρήθηκε, δεν φανερώνει θάρρος, αλλά ατολμία. Η δαιμονοποίηση του εύκολου στόχου είναι ένα εύκολο μέσο να «θολώσει» κανείς τα νερά και να αποπροσανατολίσει από το πραγματικό πρόβλημα που είναι οι δομικές, πλέον, και σοβαρές δυσλειτουργίες στο χώρο της δημόσιας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και η εν γένει νοοτροπία.