Το εμβόλιο, ο θρίαμβος αυτός του επιστημονικού ορθολογισμού

 Η αρχή κάθε χρονιάς είναι πάντα ένα ορόσημο. Συμβατικό, αλλά σίγουρα σημαντικό. Όλοι μας αναλογιζόμαστε, συνειδητά ή ασυνείδητα, τον χρόνο που πέρασε, τους στόχους που υλοποιήθηκαν, τις στιγμές και τις εμπειρίες που μας προσέφερε. Όλα αυτά που έμελλε να γίνουν η σκευή του ίδιου μας του εαυτού. Νομίζω δεν υπάρχει έστω ένας άνθρωπος που τις ημέρες αυτές δεν στρέφει το βλέμμα του προς το παρελθόν, αναπολώντας τις στιγμές που πέρασαν και χάθηκαν. Γιατί ο χρόνος, τουλάχιστον όπως τον βιώνουμε και τον αντιλαμβανόμαστε, πάντα κινείται ευθύγραμμα σαν ένα βέλος σύμφωνα με τον Eddington. Ο χρόνος είναι μη αναστρέψιμος, τα πάντα περνάνε και τίποτα δεν μπορεί να γυρίσει πίσω.

Κορονοϊός: Ας αφήσουμε τα «ψεκάσματα», ας περάσουμε στη διαχείριση

 Παράξενη περίοδος, αδιαμφισβήτητα. Όπου και αν κοιτάξεις γύρω σου, ό,τι και αν σκεφτείς, οι διαφορές με το μόλις πρόσφατο παρελθόν είναι χαώδεις. Στα απαραίτητα εφόδια της καθημερινότητας έχει προστεθεί η μάσκα, απόβλητα από τις συνήθειές μας είναι η αγκαλιά, το φιλί, ο θερμός χαιρετισμός. Η συνήθης  εγκαρδιότητα (ειλικρινής ή όχι, μικρή σημασία έχει) και ο αυθορμητισμός έχουν δώσει τη θέση τους στην απόσταση ασφαλείας. Χτυπήματα γερά στη νοοτροπία της χώρας μας όλα αυτά. Και σαν να μην έφταναν, κλειστή και πάλι η εστίαση, στοιχείο δομικό της κουλτούρας, της ζωής μας αλλά και του κοινωνικού μας ιστού. Κάτι από την Ελλάδα που ξέρουμε έχει χαθεί Τώρα ειδικά, που η μέρα όλο και μικραίνει, οι ψηφίδες αυτής της νέας πραγματικότητας, της -ας ελπίσουμε- προσωρινής, όλο και μοιάζουν με συνθήκες εγκλεισμού.

 Αναγνωστάκης Μ. "Η απόφαση".

Είστε υπέρ ή κατά;

Έστω απαντήστε μ’ ένα ναι ή μ’ ένα όχι.

Το έχετε το πρόβλημα σκεφτεί.

Πιστεύω ασφαλώς πως σας βασάνισε.

Η Μόρια, το ζύγι της ανθρωπιάς

 Οι εικόνες από τους προσφυγικούς καταυλισμούς στη Μόρια και τη Σάμο που έγιναν παρανάλωμα του πυρός είναι γνωστές, πολυπροβεβλημένες. Δεν θα σταθώ σε αυτές. Δεν θα σταθώ ούτε στο ανθρώπινο δράμα των προσφύγων και την απίθανη και ξεχωριστή Οδύσσεια που έφερε τον καθέναν τους στη χώρα μας. Αυτά, παρότι αδιαμφισβήτητα, είναι δύσκολο να γίνουν κατανοητά, όσο και αν όλοι επικαλούμαστε λίγο αφελώς την ιδιότητα της περίφημης ενσυναίσθησης. Το κατά πόσον, όμως, το δράμα και οι περιπέτειες αυτές γεννούν τον ελάχιστο έστω προβληματισμό ή ακόμα και μια στιγμιαία περίσκεψη είναι, αν αν θέλετε, δείκτης ανθρώπινης υπόστασης και ουσίας.

Το NBA και η αποκαθήλωση του «No Politica»

 Στην ταινία Glory Road του 2006, η οποία πραγματεύεται την εντυπωσιακή πορεία της ομάδας των Texas Miners προς την κατάκτηση του τροπαίου του NCAA, αποδίδεται στον υπεύθυνο του αθλητικού αναπτυξιακού προγράμματος του κολλεγίου του Texas μια φράση. «Κάνεις λες και οι μαύροι είναι το μέλλον του μπάσκετ». Η φράση αυτή φυσικά δεν ειπώθηκε, αλλά προέκυψε στο πλαίσιο της απαραίτητης κινηματογραφικής μυθοπλασίας. Από το 1965-66, χρονιά στην οποία αναφέρεται η ταινία, μέχρι σήμερα έχει περάσει κάτι παραπάνω από μισός αιώνας. Θεωρητικά, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και κάποιες παθογένειες του τότε έχουν ξεπεραστεί. Ωστόσο, η θεωρία πολύ συχνά απέχει από την πραγματικότητα. Και ακόμα και αν η βία και ο ρατσισμός έχουν περιοριστεί, αυτό δεν αρκεί για να μας ανακουφίζει. Τουλάχιστον όχι όσο ο παραλογισμός αυτός γεννά θύματα.

Για τους μαθητές της φετινής Γ' Λυκείου, τους δικούς μας ήρωες

Τη λέξη «ήρωας» την ακούμε συχνά τον τελευταίο καιρό. Είναι λογικό. Σε μια περίοδο κρίσης και αβεβαιότητας η κοινωνία τον αναζητά. Τι είναι ο ήρωας; Σύμφωνα με τη λεξικογραφική προσέγγιση του όρου, «ήρωας» είναι όποιος αντιμετωπίζει τον κίνδυνο με εξαιρετικό θάρρος, τόλμη και γενναιότητα, ειδικά σε περιόδους πολέμου. «Ήρωας» είναι και όποιος διακρίνεται για το ήθος, την αρετή και την αυτοθυσία του στην υπηρεσία ενός ανώτερου σκοπού. Πολλές φορές οι ήρωες είναι ακριβώς δίπλα μας και περνούν απαρατήρητοι, μέχρι μια κοινωνική συνθήκη να τους αναδείξει, αποτελούν προσωπικότητες που ανταποκρίνονται σε έκτακτα καλέσματα της κοινωνίας.

Κορονοϊός: είναι οι στιγμές που ζούμε ιστορικές;

Είναι γνωστό ένα ρητό των Κινέζων: «είθε να ζήσεις σε εποχές ενδιαφέρουσες» («interesting age» η πιο γνωστή αγγλική του απόδοση). Ακούγεται σαν ευχή, αποτελεί, όμως, κατάρα. Οι ενδιαφέρουσες στιγμές κρύβουν μέσα τους πόνο, θλίψη, δυστυχία. Το ρητό αυτό έγινε ευρέως γνωστό στη Δυσή κατά τον 20ο αι. και καταγράφεται στο περιοδικό «Proceedings of the Academy of Political Science» του 1939. Σημειώνω τη χρονολογία: 1939...

Ο κορονοϊός και το κοινωνικό κατασκεύασμα της ρητορείας της «ισότητας»

Είναι μια περίοδος παράξενη. Αυτό, νομίζω, δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Έχει το περιεχόμενο και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα της χαρίσουν μια θέση στα περίφημα μελλοντικά βιβλία της Ιστορίας. Είναι μια περίοδος που προέχει η ευθύνη, που είναι αναγκαία η κοινωνική συνείδηση. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά διαμορφώνουν και τη στάση του υπεύθυνου ανθρώπου και εγγυώνται μια συλλογική αντιμετώπιση του αόρατου και ασαφούς στον προσδιορισμό εχθρού. Έτσι λοιπόν, το «Μένουμε Σπίτι» αποτελεί μάλλον μια συλλογική αναγκαιότητα.

Ωστόσο, σε περιόδους κατά τις οποίες ανατρέπεται εκ θεμελίων κάθε κοινωνική σταθερά και απορρυθμίζεται η κοινωνική λειτουργία οι ανισότητες γίνονται ακόμα εμφανέστερες. Ο πρωθυπουργός στο διάγγελμά του έκανε λόγο για το ότι «απέναντι στον κορονοϊό είμαστε όλοι ίσοι». Η επίκληση της ισότητας είναι ένα ρητορικό κατασκεύασμα που εξασφαλίζει για την ώρα την υποστήριξη των –πρωτοφανών για τις δυτικές κοινωνίες αλλά απαραίτητων στο πλαίσιο της κοινωνικής συνθήκης που βιώνουμε- μέτρων εγκλεισμού και περιορισμού των κοινωνικών ελευθεριών. Θολώνει, όμως, τα νερά για τις αντικειμενικές δυσκολίες που θα βιώσει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των συμπολιτών μας. Και αποκρύπτει τις νέες ανισότητες που θα προκύψουν την ημέρα που «θα έχουμε κερδίσει τη μάχη».

Για την κυρά-Στάσα τη Σμυρνιά

-Στάσου λίγο, γιόκα μου, στάσου λίγο. Ωχ, κόρη μου, εσένα δεν σε είδα από αρχή, στάσου και εσύ λίγο. Και σ’χωράτε με, τη γριά. Να, εδώ, μισό λεπτό να σταθώ στον κορμό τούτου δω του δέντρου. Νεραντζιά θαρρώ είναι, όμορφο το άρωμα που βγάνει. Δεν σας καθυστερώ, ε;

-Καθόλου, κυρία μου, καθόλου. Να σας βοηθήσουμε σε κάτι; Να σας πάμε κάπου;

Η ξαφνική εμφάνιση της ηλικιωμένης αυτής κυρίας, της γλυκύτατης μα ταλαιπωρημένης, κάπως μας ξάφνιασε. Μας κοίταζε και με έναν τρόπο έντονο, τέτοιον που σου στέρευε τη σκέψη και έδενε τη γλώσσα κόμπο.

Για τους ποιητές της Κυψέλης

Στη Φωκίωνος Νέγρη, κάπου στη μέση της στη δεξιά μεριά ανεβαίνοντας από τη Δροσοπούλου, υπήρχε κάποτε ένα ψητοπωλείο, παραδοσιακό, όπως όλα όσα έχουμε στον νου μας, με σούβλες μεγάλες στην κουζίνα, με μικρά τετράγωνα ξύλινα τραπέζια ντυμένα με νάυλον και χάρτινα τραπεζομάντηλα. Σε αυτά κάθονταν οι Κυψελιώτες να απολαύσουν το σουβλάκι τους, να πιουν μια μπίρα παγωμένη, να πουν τα νέα τους. Σε αυτά τα τραπεζάκια, στον πλακόστρωτο πεζόδρομο, συναντούσες κάποιες φορές δυο ψαρομάλληδες χαμογελαστούς φίλους να συζητούν χαμηλόφωνα, τρώγοντας τους μεζέδες τους, πίνοντας την μπίρα τους.