Τελευταίο
προπύργιο του σοσιαλισμού, απόδειξη των αποτελεσμάτων του οπορτουνιστικού
εκφυλισμού ή ένα –ακόμα- παράδειγμα στυγνής δικτατορίας; Μια χώρα γεμάτη
φτωχούς και εξαθλιωμένους ανθρώπους ή ένας παράδεισος κοινωνικής ευημερίας και
ένα πρότυπο κράτος πρόνοιας; Χώρα του «τρίτου κόσμου» ή χώρα-μοντέλο για τις
παραγωγικές, οικονομικές και κοινωνικές της δομές; Η Κούβα είναι μια χώρα που
εξ ονόματος διχάζει, ειδικά σε περιόδους κατά τις οποίες κάθε σκεπτόμενος –ή
και μη σκεπτόμενος- πολίτης αμφισβητεί κάθε πάγια δομή, οικεία αλλά και
ανοίκεια προς αυτόν. Είναι ταυτόχρονα, όμως, μια χώρα που η έμφυτή της
ιδιαιτερότητα, αν όχι μοναδικότητα, καθιστά προβληματική, ή και αδύνατη, τη
διατύπωση τελεσίδικης κρίσης και άποψης για την ταυτότητά της.
Το παρόν
κείμενο δεν έχει τη φιλοδοξία να αποτελέσει μια κοινωνιολογική ή πολιτική
ανάλυση της κουβανικής ιδιαιτερότητας, καθώς μια τέτοια προσπάθεια θα απαιτούσε
ενδελεχή μακροχρόνια έρευνα και άπειρη βιβλιογραφική βάση. Αποτελεί, κατ’
ουσία, μια, κατά κάποια έννοια, ιμπρεσιονιστική αποτύπωση των ερεθισμάτων που
δέχτηκε ο γράφων από την επίσκεψή του στο νησί της Καραϊβικής. Πριν προχωρήσω
στο κυρίως κείμενο, νομίζω πως οφείλω να προτάξω ένα πρώτο συμπέρασμα: αν
κάποιος σκέφτεται να επισκεφτεί την Κούβα, οφείλει να το κάνει χωρίς πολιτικό
φανατισμό, ιδεολογικές προκαταλήψεις και προκατασκευασμένες κρίσεις. Η Κούβα –νομίζω-
μπορεί να γίνει αντιληπτή μόνο βιωματικά, όπως κάθε τι το διαφορετικό, το οποίο
δεν μπορεί να αναλυθεί με βάση ανάρμοστες προσλαμβάνουσες και ασύμβατα
κριτήρια. Είναι ένας άλλος «πλανήτης» και δύναται με το χαρακτηριστικό της αυτό
να αφυπνίσει την περιέργεια και τον ενθουσιασμό του κατά φαντασίαν εξερευνητή.
